Αφιέρωμα στην επέτειο του Πολυτεχνείου

Φέτος η εκδήλωση εορτασμού της επετείου της εξέγερσης των φοιτητών του Πολυτεχνείου είχε ως θέμα της τη Λογοκρισία κατά την επταετία της Χούντας (1967- 1974). Οι λογοκριτές της Χούντας περιόριζαν το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης σε όλους τους τομείς της Τέχνης θέτοντας σε ισχύ μεταξικούς νόμους και κατοχικά διατάγματα. Η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη απαγορεύθηκε, δεκάδες ήταν τα τραγούδια που λογοκρίθηκαν και αποσύρθηκαν από την αγορά. Ένας από τους χιλιάδες φακέλους που βρίσκεται στα ράφια των Γενικών Αρχείων του Κράτους και υποβλήθηκε προς έγκριση από τη δικτατορική λογοκρισία είναι και εκείνος του Διονύση Σαββόπουλου, στον οποίο περιέχεται το τραγούδι «Ζεϊμπέκικο» (Μ’ αεροπλάνα και βαπόρια…).  Μέχρι και η παρτιτούρα του Εθνικού Ύμνου λογοκρίθηκε! Μερικοί από τους συγγραφείς που θεωρήθηκαν απαγορευμένοι ήταν οι  Γιάννης Ρίτσος, Τόμας Μαν, Αλμπέρ Καμύ, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Ζαν Πωλ Σαρτρ. Ακόμη, θεωρήθηκε αντικαθεστωτικό και το έργο του Δ. Σολωμού «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»,  καθώς και του Κώστα Βάρναλη.

Οι άνθρωποι του πνεύματος αντέδρασαν αρχικά με τη  ΣΙΩΠΗ, που επέβαλε ο Σεφέρης με την περίφημη δήλωσή του. Στη συνέχεια όμως αποφάσισαν να αντισταθούν και να αντιδράσουν με την αλληγορία. Άλλα έλεγαν, άλλα εννοούσαν… και περνούσαν τη λογοκρισία! Τα Δεκαοχτώ κείμενα είναι συλλογικός τόμος δεκαοκτώ λογοτεχνών που εκδόθηκε τον Ιούλιο του 1970 από τις εκδόσεις Κέδρος, με έντονο αντιδικτατορικό περιεχόμενο. Κυκλοφόρησε σε 3.000 αντίτυπα που εξαντλήθηκαν μέσα στις επόμενες ημέρες με αποτέλεσμα να επανεκδοθεί πολλές φορές τα χρόνια που ακολούθησαν. Πρώτο και χαρακτηριστικό έργο: Οι γάτες τ’  αϊ Νικόλα, του Γιώργου Σεφέρη.

Στο Εθνικό θέατρο δόθηκε κατάλογος με έργα τα οποία επιτρέπονταν, ενώ απαγορεύτηκε η συμμετοχή των Αλέξη Μινωτή και Κατίνας Παξινού. Από την άλλη όμως… «Το Μεγάλο μας Τσίρκο» έκανε πρεμιέρα στο θέατρο Αθήναιον στις 22 Ιουνίου του 1973. Γραμμένο από τον Ιάκωβο Καμπανέλλη και παιγμένο από το θίασο Καρέζη – Καζάκου αποτέλεσε μια κωμικά μεταμφιεσμένη γροθιά στο κατεστημένο. Τα αλληγορικά κείμενα σε συνδυασμό με τη μουσική επένδυση της παράστασης με στίχους του Ι. Καμπανέλλη, μουσική του Σ. Ξαρχάκου και τη μοναδική φωνή του Νίκου Ξυλούρη στην ερμηνεία άφησαν το δικό τους στίγμα στην ελληνική μουσική. Το «Μεγάλο μας Τσίρκο» ήταν ένα έργο με έντονο το πολιτικό στοιχείο, που, αν και πέρασε από τη λογοκρισία, κατάφερε να γίνει σύμβολο κατά της χούντας. Τους βασικούς ρόλους ερμήνευσαν ο Κώστας Καζάκος, η Τζένη Καρέζη, ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ο Νίκος Κούρος, ο Τίμος Περλέγκας και ο Χρήστος Καλαβρούζος.

Όλη αυτή η πνευματική αντίσταση προετοίμασε το έδαφος για την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Οι φοιτητές μάλιστα τραγουδούσαν τα τραγούδια από το «Μεγάλο μας Τσίρκο», ενώ οι συντελεστές της παράστασης συνελήφθησαν.

Στην εκδήλωση, που συνδύαζε οπτικοακουστικά και θεατρικά στοιχεία, συμμετείχε σύσσωμη η Χορωδία του σχολείου υπό τη διεύθυνση και ενορχήστρωση της κ. Άννας Ορνιθοπούλου. Στην αφήγηση και την ανάγνωση ποιημάτων συμμετείχαν οι μαθητές: Μαντώ Βαφειάδη, Δήμητρα Γιαννακοπούλου, Δέσποινα Θωμαΐδου,  Απόστολος Διαμαντάκης, Βαγγέλης Τοσιλιάνης, Χρήστος Τριανταφυλλίδης και  Άννα Μαστρογιώργη.

Υπεύθυνες καθηγήτριες: οι Φιλόλογοι Αλεξάνδρα Γκουλιάμα και Βάγια Ζήκα και η Μουσικός Άννα Ορνιθοπούλου.

Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στους λογοκριμένους και καταπιεσμένους κάθε εποχής.

4